70 ปีแห่งความหลัง สิ่งที่ทุกคนลืม by รุสกี้

เมื่อ 70 ปีก่อน สหภาพโซเวียตไปจับมือกับเยอรมนี ทำสนธิสัญญาไม่รุกรานซึ่งกันและกัน และที่พ่วงท้ายสนธิสัญญาดังกล่าว มีการแบ่งเขตอิทธิพลระหว่าง 2 ประเทศ โดยภายใต้ข้อตกลง รัสเซียจะเข้าควบคุม 3 ประเทศเล็กๆแถบทะเลบอลติก และเกือบครึ่งหนึ่งของโปแลนด์ 

หลัง จากนั้นไม่นาน เยอรมนีก็เปิดฉากบุกโปแลนด์ นำไปสู่การเปิดฉากของสงครามโลกครั้งที่ 2 ระหว่างนั้น สหภาพโซเวียตก็ส่งทหารบุกยึดโปแลนด์ฝั่งตะวันออก รวมทั้งเอสโตเนีย ลัตเวีย และลิธัวเนีย

ทำไมสหภาพโซเวียต จึงต้องการดินแดนเหล่านี้ ? หลายคนอาจจะตั้งคำถาม

คำ ตอบแบบที่ง่ายๆที่สุดก็น่าจะเป็นเหมือนกรณีของคนไทยกับปราสาทพระวิหาร ที่ไม่ว่าใครจะตัดสินอย่างไร เราก็ยังอยากได้ดินแดนของเราคืนทุกกระเบียดนิ้ว โซเวียตก็เช่นเดียวกัน พวกเขาก็อยากได้ดินแดนของพวกเขากลับคืน ก่อนสงครามโลกครั้งที่ 1 ดินแดนเหล่านี้เป็นของรัสเซียทั้งหมด พวกมันอยู่กับรัสเซียมาหลายร้อยปี

อย่าง กรณีของโปแลนด์นั้น ก่อนสงครามโลกครั้งที่ 1 โปแลนด์ก็ไม่มีชื่ออยู่ในแผนที่โลก ดินแดนที่เป็นโปแลนด์ปัจจุบัน ถูกแบ่งไปอยู่กับรัสเซีย เยอรมนี และอื่นๆ 

หลัง สงครามโลกครั้งที่ 1 เยอรมนี ที่ทำสงครามกับรัสเซีย แต่ต่างก็แพ้ทั้งคู่ คือรัสเซียยอมแพ้แก่เยอรมนี แต่ต่อมาเยอรมนีก็ยอมแพ้ในสงครามโลก โลกก็เลยมีดำริให้ก่อตั้งโปแลนด์ขึ้นมาอีกครั้ง โดยเจียดเอาดินแดนที่เคยเป็นของเยอรมนีและรัสเซียมาตั้งเป็นโปแลนด์ โดยเส้นพรมแดนด้านที่ติดกับรัสเซียนั้น รู้จักกันในชื่อเส้น CURZON แต่ตอนนั้นไม่มีฝ่ายใดยอมรับเส้นพรมแดนนี้ เพราะระหว่างนั้น รัสเซียกำลังมีสงครามกลางเมืองหลังการปฏิวัติภายในประเทศ ชาติยุโรปและเอเชียหลายสิบชาติก็เลยรุมกินโต๊ะรัสเซียหวังแย่งชิงดินแดน และหนึ่งในนั้นก็มีโปแลนด์ ประเทศเกิดใหม่ที่หวังจะขยายดินแดนเพิ่มมากขึ้นรวมอยู่ด้วย

ใน การสู้รบกับโปแลนด์ในครั้งนั้น ครั้งหนึ่งทหารกองทัพแดงของเลนิน สามารถบุกไปเกือบจะถึงกรุงวอร์ซออยู่แล้ว แต่โปแลนด์ก็ได้รับการช่วยเหลือชาติตะวันตก ทำให้สามารถตีโต้ แย่งชิงดินแดนคืนมาได้ มิหนำซ้ำยังรุกไล่เลยเส้น CURZON เข้ามาในเขตรัสเซีย 

รัสเซียที่ตอนนั้นง่อยเปลี้ยเสียขา เพราะต้องรบรอบด้าน จึงต้องยอมสงบศึก และเสียดินแดนให้โปแลนด์ไปมากมาย (คิดจากเส้น CURZON )

เมื่อ มีโอกาส สตาลินจึงชิงเอาดินแดนที่โปแลนด์แย่งชิงไปกลับคืน โดยการไปทำสัญญากับฮิตเลอร์ดังที่กล่าวมาข้างต้น โดยงานนี้สหภาพโซเวียต เอาดินแดนเฉพาะที่ล้ำเส้น CURSON ที่เคยเป็นดินแดนในอดีตของพวกเขาเท่านั้น 

3 ประเทศแถบทะเลบอลติกก็เช่นเดียวกัน คือถือโอกาสที่รัสเซียอ่อนแอ แยกประเทศออกไป และสตาลินก็ต้องการเอาคืนทั้งหมด

เรื่อง การพยายามเอาดินแดนคืนนี้ รัสเซียผิดแน่นอน แต่ผมเข้าใจโซเวียตมากขึ้น เมื่อหันมามองกรณีปราสาทเขาพระวิหาร เพราะเราเองก็อยากได้ของๆเราคืนเช่นกัน 

ต่อ มา หลังจากที่ยึดครองยุโรปไปเกือบหมดสิ้น ฮิตเลอร์หวังที่จะพิชิตสหภาพโซเวียต ที่เขามองว่าเป็นประเทศกระจอกๆ แค่ถีบก็พังแล้ว ก็เลยส่งทหารบุก

สตา ลิน ซึ่งยังมึนๆอย่างหนัก กับการกลับกลอกของฮิตเลอร์ เห็นว่าทหารกองทัพแดงตายไปมากมาย โซเวียตเสียอาวุธยุทโธปกรณ์ไปอื้อ ไม่นับการเสียดินแดนกว้างใหญ่ สหภาพโซเวียตเห็นทีว่าควรจะยอมแพ้คงจะเป็นการดีกับทุกฝ่าย

แต่ สุดท้ายเขาก็ตัดสินใจไม่ยอมแพ้ และเดินหน้าสู้ทุกทาง สู้อย่างสุดแสนลำบาก สู้อย่างหมาจนตรอก และเกือบจะเป็นการสู้อย่างโดดเดี่ยว แต่ท้ายที่สุด สหภาพโซเวียตก็มีบทบาทสำคัญในการพิชิตเยอรมนี และปิดฉากสงครามโลกครั้งที่ 2 ไป

แต่ เรื่องการยึดโปแลนด์ และ 3 ประเทศแถบทะเลบอลติกของโซเวียต ก็ยังเป็นเรื่องที่ให้นักประวัติศาสตร์ตั้งหน้าตั้งตาถกเถียงกันมาหลายสิบปี ว่าความชั่วร้ายนี้ พอจะลบล้างกับความดีความชอบเรื่องการพิชิตนาซีได้หรือไม่

แต่ 70 ปีให้หลัง รัสเซียถูกชาวโลกรุมประณามจากกรณีดังกล่าวเสียจน จนดูเหมือนว่าพวกเขาเป็นคนก่อสงครามขึ้นมาเสียเอง อย่างเมื่อเร็วๆนี้ OSCE องค์กรด้านความมั่นคงของยุโรปชื่อดัง ก็ยังสรุปว่าเรื่องนี้เป็นสาเหตุสำคัญทำให้เกิดสงครามโลก และลัทธิสตาลิน มีความชั่วร้ายพอๆกับลัทธินาซี 

ซึ่ง รัฐมนตรีต่างประเทศรัสเซียก็ต้องออกมาตอบโต้ว่าเรื่องนี้เป็นความพยายาม เขียนประวัติศาสตร์ขึ้นมาใหม่ เพราะแม้แต่ในยุคสงครามเย็น ก็ยังไม่เคยมีใครนำเอาเรื่องความชั่วร้ายของนาซี มาเทียบกับลัทธิสตาลิน

ในสงครามโลกครั้งนั้น หลายประเทศต่างก็ทำผิดพลาดกันทั้งนั้น ทั้งอังกฤษ ฝรั่งเศส อิตาลี ญี่ปุ่น โปแลนด์ ออสเตรีย เช็ค หรือ สหรัฐ

แต่ เท่าที่อ่านดูในข่าว รู้สึกว่าในปีที่ 70 ของการเริ่มต้นสงคราม ชาวโลกรู้สึกเฉยๆกับบทบาทของเยอรมนีในสงครามโลก แต่หันมารุมด่ารัสเซียกันอย่างเป็นล่ำเป็นสัน ด่าจนส่งผลกระทบถึงความสัมพันธ์ระหว่างรัสเซียกับอีกหลายประเทศ

และ ยิ่งด่ากันหนักในช่วงนี้ เพราะเมื่อวานที่ เมืองกดานส์ค ในโปแลนด์มีการรำลึกวันครบรอบ 70 ปีการเปิดฉากของสงครามโลก ที่ยุโรปทั้งทวีป ยังคงตั้งหน้าตั้งตาพากันโดดเดี่ยวรัสเซียสำหรับบทบาทในสงครามครั้งนั้น ไม่มีการให้เกียรติ ไม่มีอะไรเลย  มีแต่คำตำหนิ ติเตียน

อือ......เราคงลืมกันไปจริงๆว่าโซเวียตทำอะไรในสงครามโลก 

เรา คงลืมไปจริงๆว่า ประเทศที่กลายเป็นผู้ร้ายตัวสำคัญอย่างสหภาพโซเวียตในปัจจุบัน ได้สละชีวิตประชาชนของตนเอง 27 ล้านคนเพื่อสู้ในสงคราม ที่พวกเขาสามารถยอมแพ้ก็ได้ แต่พวกเขาก็ไม่ยอมแพ้ 

เรา คงลืมกันไปแล้วว่า พวกเขานำชัยชนะเหนือลัทธิฟาสต์ซิสต์มาให้ชาวโลก ทำให้คนผิวดำ ผิวเหลือง มีสิทธิมีเสียงเหมือนกับพวกที่ฮิตเลอร์บอกว่าเป็นพวกอารยัน ไม่ต้องตกเป็นทาส หรือถูกกวาดล้าง นำตัวไปฆ่าทิ้งทำเป็นปุ๋ย

ผมว่าเราลืมกันไปจริงๆ 

ความดีกับความชั่วมันหักล้างกันไม่ได้ แต่สำหรับรัสเซีย ประเทศอาภัพ ความดีก็มีมากมาย แต่ก็มักถูกทำเป็นลืมๆกันไป ส่วนความชั่วนั้น ทำยังไงก็ไม่ลืม 

หมายเหตุ

1 .ดินแดนที่โซเวียตยึดมาจากโปแลนด์ในช่วงสงคราม ปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของเบลารุส ลิธัวเนีย และยูเครน ไม่มีส่วนใดที่เป็นของรัสเซีย

2 . เมื่อเร็วๆนี้ ขณะที่นั่งเปิดอินเตอร์เน็ต หาข้อมูลอะไรไปเรื่อยๆ ก็เจอกับข้อมูลภาษาไทยที่ใครไม่รู้ทำเอาไว้ เป็นเรื่องเกี่ยวกับสงครามโลกครั้งที่ 2 ที่สรุปกันตั้งแต่การเปิดฉากสงครามไปจนถึงการยุติสงคราม ขนาดความยาวก็ไม่มากมาย แค่ 2 หน้าเท่านั้น 

แต่ ในนั้น ไม่มีคำว่า สหภาพโซเวียต หรือรัสเซีย แม้แต่คำเดียว ผมคนไทยก็ยังขำไม่ออกเลยครับ นี่ถ้าคนรัสเซียอ่านภาษาไทยออก คงนั่งร้องไห้ไปเลย 

เราคงลืมอะไรหลายๆอย่างกันไปแล้วจริงๆ